Khu làng dân tộc Jrai nằm trong cụm làng
Tây Nguyên thuộc Làng văn hóa - du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây
– Hà Nội) là một không gian thu nhỏ tái hiện lại đầy đủ một ngôi làng truyền thống
của cộng đồng dân tộc thiểu số bản địa với nhà rông, nhà sàn, cây nêu, khung dệt…
Nơi đây đang chờ đón đoàn nghệ nhân đến từ Bôn Roăi, xã Ia Broăi, huyện Ia Pa,
Gia Lai đến sinh sống, hội tụ cùng các dân tộc đến từ mọi miền đất nước trong một
không gian văn hóa đa sắc màu giữa lòng Hà Nội.
Không khí những ngày này ở Bôn Roăi, xã
Ia Broăi, huyện Ia Pa có phần rộn ràng, phấn khởi hơn trước bởi chỉ vài ngày nữa
22 nghệ nhân của làng sẽ lên đường đến Làng văn hóa - du lịch các dân tộc Việt
Nam tham gia các hoạt động thể hiện bản sắc văn hóa của đồng bào mình giới thiệu
đến du khách cùng trải nghiệm. Trong đó 14 nghệ nhân (9 nam, 5 nữ) sẽ ở lại
Làng sinh sống hằng ngày, trước mắt là trong khoảng thời gian từ 3 đến 6 tháng,
sau đó sẽ tùy tình hình có thể về thăm nhà rồi lên lại Làng hay vận động bà con
khác đến sống.
Đợt đi lần này các nghệ nhân Bôn Roăi sẽ
được tham gia trong chuỗi các hoạt động tháng 6 với chủ đề “Ngày hội gia đình”
do Làng văn hóa - du lịch các dân tộc Việt Nam tổ chức từ ngày 1/6 – 30/6/2020.
Tại làng dân tộc Jrai các nghệ nhân sẽ tái hiện Lễ cúng lên nhà Rông mới của đồng
bào Jrai, đây là hoạt đông vô cùng ý nghĩa bởi nơi đây, không gian xung quanh ngôi
nhà rông này sẽ là ngôi nhà mới của họ sẽ đến sinh sống lâu dài trong thời gian
tới. Đây là một trong những nghi lễ quan trọng của đồng bào dân tộc Jrai không
chỉ là buổi lễ tạ ơn các Yàng phù hộ đồng bào có ngôi nhà mới để ở mà còn cho
gia chủ làm ăn phát đạt, may mắn, sung túc, bình an trong cuộc sống. Từ nay đồng
bào dân tộc Jrai tại huyện Ia Pa có thêm một ngôi nhà mới tại “ngôi nhà chung”.
Ông Ksor Pup – Trưởng đoàn nghệ nhân
chia sẻ: “Hầu như ai cũng rất hồi hộp, có phần háo hức vì sắp tới được đi xa
nhưng vẫn thấy buồn vì sẽ xa gia đình, xa làng, nhớ lắm nhưng vẫn đi để chia sẻ
bản sắc văn hóa dân tộc mình đến với mọi người, được giao lưu gặp gỡ các dân tộc
anh em trên khắp đất nước. Để chuẩn bị cho buổi lễ cúng lên nhà rông mới này
các nghệ nhân đã tập luyện chu đáo suốt thời gian qua, từ hát, xoang, cồng
chiêng, bài cúng đến các dụng cụ mang theo cho buổi lễ… tất cả đã sẵn sàng chỉ
chờ ngày khởi hành mà thôi. Ngoài chuẩn bị cho buổi lễ cúng lên nhà rông mới
các nghệ nhân còn tập luyện, ôn lại các lễ cúng bỏ mã, lễ đâm trâu sau này ra sống
ngoài làng sẽ tái hiện lại cho khách du lịch tham quan, thưởng lãm”. Các loại
nhạc cụ như đàn goong, đàn bầu, chiêng… cũng được mang theo để trình diễn vào
những ngày khách đến thăm làng.
Hành trang ngoài những giá trị văn hóa
được sinh ra từ chính những người con của làng các nghệ nhân còn mang theo các
dụng cụ lao động phục vụ cho cuộc sống hằng ngày. Bà Siu H’hương, vợ của ông
Ksor Pup
cùng theo chồng ra sinh sống tại Làng văn hóa chia sẻ: “Biết là ngoài Làng văn
hóa đã đầy đủ mọi thứ nhưng vẫn muốn mang những vật dụng thân thuộc trong cuộc
sống ra để dễ dùng. Tôi mang theo dao, rựa cho cho mọi người ra khai hoang trồng
lúa, bắp… nhiều dụng cụ để dệt, đan lát, một phần tạo công ăn việc làm, bên cạnh
có thể bán cho du khách làm quà lưu niệm như một cách quảng bá sản vật của làng
mình”.
Ông Nguyễn Hồng Thái – Trưởng ban quản
lý Làng văn hóa - du lịch các dân tộc Việt Nam chia sẻ: “Khu làng dân tộc Jrai
với cơ sở vật chất, hạ tầng đầy đủ, nơi ăn chốn ở cho bà con ổn định với 1 nhà rông, 2 nhà dài, 1 nhà sàn, 2 kho thóc và 3 nhà mồ
được phục dựng tại tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam mỗi năm đều mời các đoàn nghệ
nhân Jrai về tham gia các hoạt động chung của Làng cùng với những dân tộc anh
em khác. Năm nay chính thức vận động dân Bôn Roăi, xã Ia Broăi, huyện Ia Pa một
buôn làng còn gìn giữ khá trọn vẹn giá trị bản sắc từ ngàn đời của tỉnh Gia Lai
đến sinh sống hàng ngày, lâu dài góp phần giới thiệu nét văn hóa, phong tục tập
quán, nêu cao giá trị của gia đình trong mỗi nếp nhà cộng đồng đang hoạt động tại
Làng”. Trong khuôn viên của làng Jrai còn có một khu vực dành cho công tác
thông tin, quảng bá văn hóa du lịch địa phương qua các ấn phẩm tờ gấp, cẩm
nang, bản đồ du lịch cùng những hình ảnh về đất và người Gia Lai giới thiệu đến
du khách. Nhiều sản vật, ẩm thực địa phương như măng khô, tiêu, cà phê, hạt
macca, cao mật nhân, bò một nắng… cũng được mang đi phục vụ khách du lịch.
Ông Nguyễn
Ngọc Long – Phó giám đốc Nhà hát CMNTH Đam San, trưởng đoàn lần này cho biết:
“Dưới sự chỉ đạo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nhà hát đã rà soát và lựa
chọn các nghệ nhân Jrai đến từ Bôn Roăi, xã Ia Broăi, huyện Ia Pa bởi nơi đây còn gìn giữ
nguyên vẹn các giá trị văn hóa bản địa của dân tộc mình. Mỗi nếp nhà, người
dân đều mang các giá trị từ làng, phụ nữ biết dệt, lấy củi, đàn ông biết tạc tượng,
đan lát. Đợt đi lần này có anh Nay Kdam và Ksor Bring rất giỏi đan lát, tạc tượng
có Siu Nhoel còn chị Kpă Hnhing dệt đẹp và sắc sảo, các nghệ nhân khác thì hát,
xoang… chắc rằng sẽ hội đủ mọi yếu tố mang đến một làng đồng bào Jrai chính thống
phục vụ du khách”.
Ông Long
thông tin thêm, bên cạnh phong phú các hoạt động của Làng, điểm nhấn của hoạt động
cuối tuần (từ ngày 13/6-14/6) là chương trình “Giọt nước làng tôi” diễn ra tại
giọt nước làng dân tộc Jrai với nội dung huy động các nghệ sĩ Học viện Âm nhạc
quốc gia Việt Nam hòa cùng với sắc màu của đồng bào Tây Nguyên trong hoạt động
diễn xướng, trình diễn âm nhạc dân gian và những ca khúc hát về Tây Nguyên. Sẽ có một Tây
Nguyên thu nhỏ bằng âm nhạc hiện hữu với câu chuyện bến nước cùng những chủ thể
văn hóa Tây Nguyên mừng vui đón người bạn mới đồng bào dân tộc Jrai tham gia hoạt
động hàng ngày với các dân tộc anh em, kể cho nhau nghe những câu chuyện về
buôn làng. Đây chắc chắn là trải nghiệm tuyệt vời của những chủ thể văn hóa
dành tặng người lữ khách phương xa.
Võ Thanh Thảo
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
