"QUANG TRUNG SỐNG MÃI TRONG LÒNG CHÚNG TA!"
Ngày đăng: 19/02/2021, 08:02
Mùng 5 Tết Tân Sửu. Cũng ngày này 232 năm trước, sáng mùng 5 Tết Kỷ Dậu (1789), vua Quang Trung đại phá 20 vạn quân Thanh tại Thăng Long (Hà Nội). Bãi chiến trường chồng chất xác giặc hóa thành gò Đống Đa ngày nay.
Tôi vào học lớp Một năm 1973, ở một trường làng nghèo khó của miền Bắc. Thời ấy hãy còn nhiều bom đạn. Không nhớ chắc chắn mình đã tiếp nhận khi nào, nhưng lạ là đến nay, tôi vẫn còn thuộc gần như trọn vẹn bài thơ ấy. Nguyên văn bài thơ trong sách Tập đọc hồi đó như sau:
Gò Đống Đa
Đống Đa xưa bãi chiến trường
Ngổn ngang giặc chết vùi xương thành gò
Mùng Năm Tết trận thắng to
Gió reo còn vẳng tiếng hò ba quân
Mùng Năm giỗ trận tưng bừng
Nhớ ngày chiến thắng vang lừng núi sông
Nước còn đang chống ngoại xâm
Quang Trung sống mãi trong lòng chúng ta!
Hằng Phương
Nguyễn Quang Tuệ
Lễ hội ở di tích Gò Đống Đa. Ảnh TL
Gò Đống Đa
Đống Đa xưa bãi chiến trường
Ngổn ngang giặc chết vùi xương thành gò
Mùng Năm Tết trận thắng to
Gió reo còn vẳng tiếng hò ba quân
Mùng Năm giỗ trận tưng bừng
Nhớ ngày chiến thắng vang lừng núi sông
Nước còn đang chống ngoại xâm
Quang Trung sống mãi trong lòng chúng ta!
Hằng Phương
Bài thơ thật nhẹ nhàng và dễ hiểu. Cho nên, ngay từ khi còn thò lò mũi xanh, qua lời giải thích của cô giáo, các anh chị lớp trước và cha mẹ, bọn trẻ chúng tôi đã biết: Gò Đống Đa ở Hà Nội, Quang Trung là ông vua đã đánh tan quân xâm lược nhà Thanh (Trung Quốc) vào ngày mùng 5 Tết âm lịch. Những hình ảnh “giặc chết vùi xương thành gò”, “tiếng hò ba quân”, “giỗ trận tưng bừng”, “chiến thắng vang lừng núi sông” đã theo chúng tôi suốt thời tuổi trẻ.
Tất nhiên, thông tin sâu hơn về thời gian diễn ra sự kiện hay những chi tiết liên quan đến cuộc khởi nghĩa Tây Sơn và người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ thì còn rất lâu sau đó, chúng tôi mới có điều kiện tìm hiểu. Và cũng nói thật là cho mãi đến gần đây, tôi mới biết lai lịch tác giả bài thơ này – nữ thi sĩ Hằng Phương, người có tên trong cuốn sách nổi tiếng của Hoài Thanh, Hoài Chân, Thi nhân Việt Nam, xuất bản năm 1942 .
Đọc thơ thì thấy thích nhưng vua Quang Trung hình dáng, tướng mạo như thế nào tôi không thể biết được mà cô giáo tiểu học xưa cũng chịu thua. Thật may mắn, hồi đó lâu lâu trên nhà sách quốc doanh ở phố huyện, người ta thường bán truyện tranh, nhất là vào dịp Tết. Bằng một cách nào đó, bên cạnh những Thạch Sanh, Tấm Cám, bố đã mua cho mấy chị em chúng tôi một số cuốn sách mỏng về Lê Lợi, Quang Trung,… mà người vẽ minh họa nếu tôi nhớ không nhầm là họa sĩ Tạ Thúc Bình.
Từ những truyện tranh được đọc đi đọc lại đến nhàu nát này, hình ảnh các vị anh hùng của đất nước dần định hình và lớn lên trong tôi theo thời gian. Nhiều chục năm đã đi qua nhưng tôi không sao quên được hình ảnh Lê Lợi tay cầm đốc kiếm, mắt nhìn xa xăm giữa núi rừng Thanh Hóa buổi đầu khởi nghĩa. Tôi cũng nhớ mãi hình ảnh vua Quang Trung vai khoác chiến bào, gương mặt sạm khói súng, gươm tuốt trần trên lưng voi, oai hùng tiến vào Thăng Long, phía trước là từng đám giặc cuống cuồng tháo chạy.
Sau này, lớn lên, đọc sách tôi mới biết về anh em Tam kiệt Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ, Nguyễn Huệ, về buổi đầu dựng cờ tụ nghĩa của anh em họ trên chính mảnh đất Tây Sơn Thượng đạo mà tôi đang được sống hôm nay. Đó là sự nghiệp lớn lao của những người anh hùng áo vải, bắt đầu từ cuối thế kỷ 18. Không ai khác, chính họ đã cùng nhân dân đánh dẹp thù trong giặc ngoài, sắp xếp lại giang sơn. Tên tuổi của họ gắn liền với những chiến công vang dội: Rạch Gầm – Xoài Mút (đánh quân Xiêm), Ngọc Hồi – Đống Đa (đánh quân Thanh).
Gò Đống Đa mãi mãi là một nỗi nhục, một bằng chứng thất bại thảm hại của quân xâm lược. Đó cũng đồng thời là một niềm tự hào trong bảo vệ độc lập, chủ quyền dân tộc của đất nước ta. Từ năm 2018, Gò Đống Đa đã trở thành Di tích Quốc gia đặc biệt. Điều đáng tiếc, nếu có thể nói như vậy, là không hiểu vì sao vài chục năm trở lại đây, bài thơ Gò Đống Đa không còn tồn tại trong sách giáo khoa của học sinh tiểu học nữa. Các thế hệ sau chúng tôi đã không còn được đọc vang những lời thơ giản dị mà rất dễ đi vào lòng người ấy. Có lẽ cuộc sống thay đổi, cách truyền dạy sử nước nhà cho trẻ em nay cũng đã khác…
Dù sao đi nữa, tôi vẫn tin, tất cả người Việt Nam luôn hằng nhớ: “Quang Trung sống mãi trong lòng chúng ta!”
.jpg)
.jpg)
